Een feest voor de koning of voor onszelf?
MAASGOUW - Als Nederlanders worden wij vaak omschreven als nuchter en bescheiden. 'Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg', is een veelgehoorde uitspraak. We zijn niet van dat overdreven gedoe. En toch zetten wij elk jaar massaal oranje hoeden op, versieren we onze kinderen met vlaggetjes en struinen wij urenlang over de vrijmarkt.
De meeste mensen vieren Koningsdag al sinds hun jeugd.
Peiling
De cijfers laten echter zien dat dit niet zozeer komt door enthousiasme voor de monarchie zelf. Zo blijkt uit een peiling van Ipsos in april 2024 dat slechts 57 procent van de Nederlanders voorstander hiervan is. In 2020 was dit nog 74 procent. Daarnaast is het vertrouwen en de tevredenheid over de koning gedaald naar 44 procent. Dat is minder dan de helft van de Nederlandse bevolking.
Collectief feest
Toch doen veel Nederlanders mee, zonder altijd te weten waarom. En dat is niet gek. Want Koningsdag gaat allang niet meer over de koning. Het is een collectief feest geworden. En juist daardoor is het misschien wel waardevoller dan ooit. Maar hoe komt het eigenlijk dat wij op deze dag zo massaal in oranje verschijnen? Wat maakt die kleur zo bijzonder?
Waarom oranje
Oranje is de kleur van Nederland, dat weet bijna de hele wereld. Maar waar komt dit vandaan? De kleur verwijst naar de familie Oranje-Nassau, het Koninklijk Huis van Nederland. De naam komt van het Franse kasteel Orange, dat in de twaalfde eeuw in bezit kwam van de familie. Vandaag de dag is oranje uitgegroeid tot een symbool van nationale trots en verbondenheid. Niet alleen op Koningsdag, maar ook bij grote sportevenementen. De kleur oranje is méér dan traditie. Het is een gevoel van "wij", een gevoel van verbondenheid.
Sociale identiteit: "wij" in plaats van "ik"
Tijdens Koningsdag voelen we ons onderdeel van "de Nederlanders". Het versterkt immers de sociale identiteit: het gevoel dat wij ergens bij horen.
In een tijd van individualisering en polarisatie is dat krachtig. Zelfs als wij lijnrecht tegenover elkaar staan, lopen we op Koningsdag zij aan zij door dezelfde straat. Voor één dag vervagen alle verschillen en staan we samen bij elkaar met een gezamenlijk doel: er een fijne dag van maken.
Cultureel ritueel
Koningsdag is een prachtig voorbeeld van een cultureel ritueel. Het is niet de koning die wij vieren, maar het collectieve gevoel: de kleur oranje, de rommelmarkt, de muziek. Het is een dag waarop de samenleving even geen hokjes kent.
Waardevol
Betekenis geven aan het leven, ritme, verbondenheid én gedeelde ervaringen, dat is iets waar mensen van houden. We hebben geen koning nodig om Koningsdag waardevol te vinden. Sterker nog: het feest is misschien juist zo sterk geworden doordat we het zijn gaan vullen met wat wij belangrijk vinden, niet wat ons wordt opgelegd. We mogen even ontsnappen aan de dagelijkse sleur en zelf kiezen hoe wij dat willen doen. Dat voelt fijn.
Kracht van samenzijn
En dat maakt Koningsdag een spiegel van onze tijd: losser in vorm, maar niet minder diep in gevoel. Misschien vieren we op 27 april niet zozeer de koning. Misschien vieren wij vooral dat we - ondanks alles - nog steeds met z’n allen op straat staan. Misschien vieren we niet de koning, maar de kracht van samen zijn.
Chronisch Gelukkig
Evelien schrijft onder het motto 'Zoektocht naar Chronisch Geluk', over thema's die haar raken én waarmee zij in haar praktijk te maken krijgt.
Wil je meer hierover weten? Bekijk ook de webpagina www.chronischgelukkig.com, voor meer informatie.
Lees hier haar column: 'Zoektocht naar Chronisch Geluk' (13) Een feest voor de koning – of voor onszelf?
