Kerstgeluk zit in meer dingen dan je denkt

MAASGOUW - De feestdagen hebben voor veel mensen iets magisch. Bij veel mensen roept december warme gevoelens op, zoals gevoelens van geluk. Maar daarbij kun je ook druk voelen: het moet gezellig, compleet, harmonieus. En je wil iedereen tevreden stellen.

Kortom: Veel om rekening mee te houden. Maar… sta je er wel eens bij stil waar jouw geluk deze dagen écht vandaan komt?

Besef

Als psycholoog werkt Evelien met mensen die opnieuw moeten ontdekken wat geluk voor hen betekent. Vaak omdat ze last hebben van gezondheidsuitdagingen. Soms ook omdat ze zichzelf vanwege psychische klachten of heftige gebeurtenissen zijn kwijtgeraakt. 

Juist op deze momenten is het heel belangrijk om te beseffen dat geluk verscheidene vormen kent. En dit besef kan helpen om je te laten zien hoeveel manieren er zijn waarop geluk jou kan raken.

1. Klein geluk: het geluk dat in het moment woont

Klein geluk vinden we in de allerkleinste ervaringen: de geur van de kerstboom, het eerste kopje warme chocolademelk, de stilte van een vroege ochtend, een vogeltje dat je ziet tijdens een winterwandeling.

Wetenschappelijk gezien past dit bij mindfulness-based geluk: wanneer je hersenen even niet vooruit of achteruit denken, maar simpelweg in het nu zijn. Onderzoek laat zien dat deze momenten onze stresshormonen verlagen en het parasympatisch zenuwstelsel activeren, het systeem dat zorgt voor rust, herstel en warmte van binnenuit.

Soms is het meest gelukbrengende dat je kunt doen: je telefoon even uit, een diepe ademhaling en niets moeten. Focussen op wat er nú is. 

2. Innerlijk geluk: dat warme gevoel van betekenis

Stel je voor dat je in de keuken staat: pannen die overkoken, groenten die nog gesneden moeten worden, een oven die nét een eigen wil toont. En toch voel je daar, tussen de chaos, een zachte warmte: dit doe ik graag. Niet omdat het moet, maar omdat je voor iemand zorgt, iets creëert, iets bijdraagt.

Dit is innerlijk geluk: het soort geluk dat ontstaat wanneer je leeft vanuit waarden. Psychologisch onderzoek laat zien dat mensen die handelen vanuit hun waarden meer veerkracht ervaren, minder stress en een dieper gevoel van tevredenheid (zoals onder meer het ACT-onderzoek van Hayes & collega’s).

Niet perfectie maakt gelukkig, maar betekenis geven aan je leven. 

3. Gedeeld geluk: verbondenheid in kleine en grote momenten

Gedeeld geluk is het geluk van verbinding. Het moment waarop iedereen eindelijk aan tafel zit. Het lachen om iets wat mislukte. De spelletjesavond. De knuffel na een lange dag. Het kleine handje in de jouwe op weg naar oma.

Verbondenheid is een van de sterkste voorspellers van langdurig geluk. De bekende Harvard-studie naar welzijn - die al 85 jaar loopt! - laat dit keer op keer zien: relaties, in welke vorm dan ook, maken ons gelukkig.

Je hoeft dus niet de perfecte kerst te hebben. Je hoeft alleen iemand te hebben om het mee te delen. En ook dát hoeft niet meteen groots. Zelfs al is het maar een kort glimlachje met een vreemde in de trein.

4. Stromend geluk: de flow waarin tijd niet meer bestaat

Evelien moet nog altijd glimlachen als zij terugdenkt aan een paar jaar geleden: 'Toen we met z'n allen door het huis renden en spontaan besloten als volwassenen nog een keer verstoppertje te doen. Of toen we fanatiek probeerden een peperkoekhuisje te bouwen met glazuur dat totaal niét wilde plakken. We zaten zó in de activiteit dat alles vanzelf ging.'

Dit noemen we flow. De psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi - de grondlegger van de flow-theorie - beschreef dit als een staat waarin je helemaal opgaat in de activiteit, waardoor geluk, creativiteit en ontspanning vanzelf ontstaan.

Flow is één van de meest onderschatte vormen van geluk, omdat we het vaak niet herkennen als geluk. Het zit in kleine momenten waarin we volledig opgaan in wat we doen, zonder afleiding. Het voelt subtiel, maar geeft diepe rust, voldoening en creativiteit. Juist omdat het zo “gewoon” lijkt, beseffen we niet hoe goed het ons eigenlijk doet.

5. Groot geluk: bijdragen aan iets dat verder reikt dan jezelf

Groot geluk gaat over betekenis buiten jezelf.

Misschien stuur je een kaartje naar iemand die een moeilijk jaar heeft gehad. Misschien breng je eten bij iemand die alleen is. Misschien doe je iets voor de natuur, de buurt of simpelweg voor één persoon die het nodig heeft.

Onderzoek laat zien dat kleine daden van vriendelijkheid - prosociaal gedrag - direct ons gelukniveau verhogen. Dit effect is soms zelfs meer dan iets leuks voor onszelf doen.

Het hoeft niet groots. Het mag klein, zacht, maar zorg dat het oprecht is!

Een uitnodiging voor deze kerst

Als je eerlijk bent: welke vormen van geluk ervaar jij deze dagen het meest? En is er misschien een vorm waar je graag meer van zou willen?

• Voel je het kleine geluk in een warme mok chocolademelk of een wandeling na het eten?
• Voel je innerlijk geluk wanneer je iets doet vanuit zorg of liefde, en niet vanuit "moetjes"?
• Ervaar je gedeeld geluk wanneer je met anderen aan tafel zit? Of zelfs wanneer je naast vreemden in de trein zit, allemaal onderweg naar iemand die belangrijk voor je is?
• Kun je stromend geluk voelen tijdens het creëren, knutselen, bakken of in de chaos van het gezin?
• En is er misschien nog een momentje voor groot geluk, in welke vorm dan ook?

Geluk hoeft niet luid te zijn. Soms fluistert het heel zachtjes. Soms is het heel nadrukkelijk aanwezig. Soms lijkt het wel alsof je er eindeloos naar moet zoeken. 

Waarin zit jouw geluk?

Tot slot

Chronisch Geluk

Evelien schrijft onder het motto "Zoektocht naar Chronisch Geluk", over thema's die haar raken én waarmee zij in haar praktijk te maken krijgt. Zoals acceptatie, rouw, psychologie, geluk en gezondheid.

Zij werkt met mensen met langdurige gezondheidsklachten en beperkingen, vanuit haar overtuiging dat geluk niet alleen mogelijk is. Maar ook dat je daarin meer in handen hebt dan je soms denkt.

Nieuwsgierig naar meer? Bekijk de webpagina www.chronischgeluk.com, voor meer informatie, nieuwe inzichten, tips en herkenning.

Evelien Gubbels

Lees ook

Het leven als dans: hoe we steeds opnieuw zoeken naar evenwicht

Open Podium