Komeet van de eeuw - Tsuchinshan-ATLAS mogelijk met het blote oog te zien

MAASGOUW - Liefhebbers van de ruimte en hemelverschijnselen konden het afgelopen weekend genieten van de 'komeet van de eeuw', die boven het noordelijk halfrond passeerde. Wie komeet C/2023 A3 oftewel Tsuchinshan-ATLAS nog een keer wil zien, heeft over een week de beste kans.

In de tweede helft van oktober is dit bijzondere hemelverschijnsel opnieuw aan de sterrenhemel te zien. Momenteel staat de komeet in het sterrenbeeld Maagd en beweegt via de Slang naar de Slangendrager.

Hemel

'Aanvankelijk is deze staartster in onze streken vooral in de avondschemering zichtbaar. De komeet komt echter steeds hoger aan de hemel, waardoor deze steeds langer aan de donkere nachthemel te zien zal zijn. Met een eenvoudige verrekijker - en onder gunstige omstandigheden ook met het blote oog - is  Tsuchinshan-ATLAS waar te nemen als een wazig vlekje aan de hemel' volgens Marc van der Sluys van hemel.waarnemen.com.

Coma

Een komeet is een 'vuile sneeuwbal' van slechts enkele kilometers groot, die door het zonnestelsel beweegt en doorgaans onzichtbaar is. Wanneer de komeetkern in de buurt van de zon komt, verdampt zijn oppervlak. Dit veroorzaakt een wazige wolk - de 'coma' - rond de kern die wel te zien is. Ook kan zich een karakteristieke komeetstaart vormen.  Dit effect ontstaat wanneer de zon achter op de staart van stof en damp schijnt, waardoor deze helder oplicht. Waarschijnlijk is van 'C/2023 A3' een wazig bolletje met een zeer lange, rechte staart zichtbaar.

Venus

De kortste afstand tot de zon werd al op 27 september bereikt. De komeet stond toen 2,5 keer zo dicht bij de zon als de aarde. Op 12 oktober stond C/2023 A3 Tsushinshan-ATLAS het dichtst bij de aarde. Ongeveer half zo ver als de zon. Maar omdat de komeet zich nog dicht bij de zon bevond, was deze op dat moment echter lastig te zien.

Van der Sluys: 'Hierdoor is de komeet vooral beter te zien vanaf 14 oktober. En mogelijk nog iets beter vanaf 21 oktober, wanneer de maan op 17 oktober 'vol' is geweest en niet langer stoort.'

Tussen 14 en 20 oktober is de komeet het best zichtbaar kort voor 20.00 uur. Van 21 tot en met 25 oktober is dat rond 20.30 uur en vanaf 26 oktober tussen 19.00 uur en 19.30 uur. In de avonden daarna wordt de staartster steeds zwakker.  Zoek een plaats met vrije blik op de zuidwestelijke horizon. Rond 17 oktober staat de komeet boven de heldere planeet Venus, hieronder te zien op de hemelkaart.

'De komeet kan iets beter worden gedetecteerd door met het blote oog net naast het wazige wolkje te kijken', aldus Van der Sluys. 'Zelfs een simpele verrekijker verhoogt de zichtbaarheid van de komeet verder en maakt het gemakkelijker deze te vinden.'

Oortwolk

Deze staartster - die de bijnaam 'komeet van de eeuw' kreeg - werd in januari 2023 ontdekt door twee observatoria: China’s Tsuchinshan (Purple Mountain) Observatory en Zuid-Afrika’s ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System). De komeet werd dan ook naar die twee observatoria genoemd.

Volgens de Royal Astronomical Society (RAS) zou de komeet afkomstig zijn van de Oortwolk - een gigantische bolvormige wolk die ons zonnestelsel omringt en miljarden objecten bevat, waaronder kometen. Zo'n 'staartster' is een fenomeen, dat zich ongeveer om de 80.000 jaar voordoet. Dat betekent dat de komeet voor het laatst vanaf de aarde te zien was toen de Neanderthalers nog op onze planeet rondliepen. Eind oktober verdwijnt Tshushinshan-ATLAS alweer om pas over 26.000 jaar opnieuw te verschijnen.

Tip

Een tip voor kometenjagers en liefhebbers van hemelverschijnselen: zoek het sterrenbeeld Grote Beer - dat eruitziet als een steelpan -  en trek de 'steel' door naar de heldere ster Arcturus. Iets lager, in de buurt van de plek waar de zon is ondergegaan, staat Tsuchinshan-ATLAS.

Lees ook

Bijzondere komeet binnenkort zichtbaar bij heldere hemel

Bron foto: via hemel.waarnemen.com