Meditatie zonder kussentje: over aandacht en alledaags bewustzijn
MAASGOUW - Meditatie en mindfulness zijn inmiddels voor heel veel mensen heel normaal. En écht niet meer voorbehouden aan monniken in oranje gewaden of yogi’s op Bali. Bedrijven bieden mindfulness-trainingen aan tegen stress, ziekenhuizen gebruiken het bij pijnbehandeling. Zelfs scholen geven kinderen ademhalingsmomenten tussendoor.
Het is wetenschappelijk onderbouwd: meditatie helpt bij stress, concentratie, slaap; en zelfs bij het versterken van het immuunsysteem. Én zeker bij chronische klachten zijn de positieve effecten verbluffend.
Meetbaar
In talloze onderzoeken zien we hoe hersenen na acht weken mindfulness-training meetbaar veranderen. De amygdala - het stresscentrum van ons brein - wordt minder actief. Terwijl gebieden die te maken hebben met zelfbewustzijn en empathie juist sterker worden. Niet voor niets schrijven psychologen, artsen en coaches het massaal voor.
En toch… ondanks alle wetenschappelijke voordelen, lukt het veel mensen niet om “te mediteren”. Of ze zeggen dat het “niets voor hen is”.
Op een kussentje
Hoe kan het dat dit principe dat zoveel voordelen heeft, nog niet door iedereen toegepast wordt? Volgens Evelien, denken we vaak dat het iets extra’s is dat wij moeten doen. Als een aparte activiteit: op een kussentje, met rustige muziek en tijd die we eigenlijk niet hebben.
Meditatie
'Daarom wil ik je laten zien, dat mediteren ook op een heel andere manier kan.' Want wat als meditatie niet per se stilzitten betekent? Wat als het veel kleiner, eenvoudiger en eigenlijk veel dichterbij is dan we denken?
"Mindfulness" is letterlijk vertaald "bewust aanwezig zijn bij wat er nu is". Wat zoveel betekent als: één ding tegelijk doen, mét aandacht én zonder oordeel.
Dat klinkt misschien eenvoudig, maar probeer het maar eens in het gewone leven: je tanden poetsen zonder ondertussen je to-do lijst te maken. Of even door je Instagram-feed te scrollen. De was opvouwen zonder een podcast aan te zetten. Of simpelweg eten zonder op je telefoon te kijken.
Hoe vaak doen we nog echt één ding tegelijk? Ons brein is gewend geraakt aan prikkels, snelheid en afleiding. Terwijl het juist in die kleine momenten van niets extra’s, in de stilte tussen twee ademhalingen, tot rust kan komen.
De kracht van eenvoud
De kunst van mindfulness zit niet in uren mediteren, maar juist in dat te zien van wat er al is. En met je aandacht in het hier en nu te zijn. Bij je adem. Je lichaam dat beweegt. De geur van koffie in de ochtend. De manier waarop zonlicht op de muur valt.
Wie leert om aandacht te geven aan deze simpele ervaringen, traint zijn brein in aanwezigheid. En dat heeft verrassende effecten: je stressniveau daalt, je concentratie verbetert, je reageert minder automatisch. Kortom: je leeft meer en denkt minder.
Eenvoudig
Een oefening die je meteen zelf kunt proberen: kies één alledaagse handeling die je vandaag nog - mindful - bewust wilt doen. Kies iets eenvoudigs, zoals tandenpoetsen, koffie zetten, wandelen of zelfs afwassen. Breng al je aandacht naar dat ene moment. Voel wat je voelt, ruik wat je ruikt, hoor wat je hoort. En telkens als je gedachten afdwalen - want dat doen ze en dat is oké - keer je rustig terug. Ook dat is meditatie. Het is niet zweverig en het hoeft niet perfect, maar je lichaam is je er enorm dankbaar voor.
Balans
Waarom is het zo belangrijk? Hoewel aandacht trainen eenvoudig klinkt, heeft het een diepgaand effect op de hersenen. Onderzoek laat immers zien dat regelmatig stilstaan bij het huidige moment het stresssysteem kalmeert, de concentratie verbetert en de verbinding versterkt tussen hersengebieden die betrokken zijn bij emotieregulatie. Met andere woorden: geen zweverig trucje, maar neurobiologie in actie. Elke keer dat je even bewust bij je ademhaling stilstaat of je aandacht richt op één handeling, activeer je het parasympatische zenuwstelsel; het deel dat zorgt voor rust, herstel en balans.
Helder
Onderzoekers noemen dit de "rest-and-digest"-stand van je zenuwstelsel: het moment waarop je brein herstelt. Door die kleine pauzes voel je je niet alleen rustiger, maar ook helderder en meer aanwezig in je dag. Meditatie is geen ontsnapping aan het leven, maar een manier om er vollediger in aanwezig te zijn. Ook als dat leven soms moeilijk is.
Tot slot
Zowel meditatie als mindfulness is dus geen luxe of een modetrend. Het zijn bewezen manieren om je brein én lichaam te helpen herstellen. Ze hoeven niet groot of ingewikkeld te zijn. Het zit niet alleen in de stilte op een kussen, maar ook in het dagelijks leven dat daartussen gebeurt. Het kan gewoon tijdens het tandenpoetsen, wandelen of koffiezetten.
Wie bewust één ding tegelijk doet, traint zijn hersenen in rust en aandacht. En dat is zó gezond, dat het eigenlijk zonde is om het niet te doen.
Dus als iemand vraagt of jij aan mindfulness doet, kun je gerust zeggen: “Ja, terwijl ik mijn tanden poets.”
Chronisch Geluk
Evelien schrijft onder het motto "Zoektocht naar Chronisch Geluk", over thema's die haar raken én waarmee zij in haar praktijk te maken krijgt. Zoals acceptatie, rouw, psychologie, geluk en gezondheid.
Zij werkt met mensen met langdurige gezondheidsklachten en beperkingen, vanuit haar overtuiging dat geluk niet alleen mogelijk is. Maar ook dat je daarin meer in handen hebt dan je soms denkt.
Nieuwsgierig naar meer? Bekijk de webpagina www.chronischgeluk.com, voor meer informatie, nieuwe inzichten, tips en herkenning.
Lees hier haar artikel: Wat-ik-leerde-over-aandacht-en-bewustzijn
