De prijs van altijd moeten: wat Black Friday ons leert over onze mentale batterij
MAASGOUW - Volgende week is het weer zover: Black Friday. Het is momenteel de periode waarin we overspoeld worden door schreeuwerige banners, pop-ups, aftelklokken en mails met teksten als: “Mis het niet!” of “Nog maar een paar uur!” En laten we eerlijk zijn: zelfs als je helemaal niets nodig hebt, kun je toch het gevoel krijgen dat je iets moet. Want stel je voor dat je dé deal van het jaar misloopt…
Maar wat gebeurt hier eigenlijk? Het antwoord is verrassend simpel: Black Friday triggert precies hetzelfde mechanisme in onze hersenen dat het hele jaar door al overuren draait: FOMO: "Fear Of Missing Out". Ofwel de angst om iets te missen.
FOMO
De psychologie achter FOMO en waarom die zo vermoeiend is? FOMO is een moderne hippe term. Maar het is een oeroud hersensysteem dat geactiveerd wordt bij schaarste. Evelien legt dit uit:
'Wanneer je brein leest: “Nog maar 2 stuks!” of “Alleen vandaag!”, maakt het dopamine aan. Dopamine is het stofje dat zegt: “Ga! Nu! Dit is belangrijk!”. En dit stofje was erg handig toen ooit voedsel schaars was. Want op dat moment is het belangrijk om "dat nu te willen".'
Valkuil
Het heeft tegenwoordig echter een valkuil. Want dit mechanisme is minder handig, wanneer reclamesystemen precies weten hoe ze dat mechanisme moeten aanzwengelen.
Volgens Evelien, kunnen wij dit reclametrucje breder bekijken dan alleen de Black Friday deal. Zou het zo kunnen zijn, dat we in een tijd leven waarin ons brein het hele jaar door FOMO-signalen krijgt? Denk bijvoorbeeld aan:
- een werkmail of appje missen;
- of een sociale uitnodiging, een kans of een aankoop;
- loop niet die éne carrière mis of dat event;
- mis geen stap, geen trend, geen mogelijkheid.
Spiegel
Nu zul je je misschien afvragen of dit erg is? Dat hoeft niet per se, maar er schuilt wel een gevaar in: een brein dat constant bang is iets te missen, komt nooit écht tot rust.
Wat als we Black Friday en het principe van FOMO nou eens gebruiken als spiegel?
We krijgen tegenwoordig korting op van alles: stofzuigers, sneakers, koptelefoons, wasmachines, abonnementen, boeken, enzovoort. En daarbij zijn we misschien wel bang dat we dé aanbieding van de dag of week missen. Een beetje vergelijkbaar met dat je in het dagelijks leven vaak ook bang kunt zijn om "iets" te missen.
We rennen van de ene activiteit of taak naar de anderen, van weekend naar weekend. We vergelijken, reageren snel en adequaat of vergeten het door de drukte. Scrollen op onze telefoon en zijn bang om iets mis te lopen. Het kan gaan om een carrièrekans, een leuke dag of een mooie herinnering.
Korting
Maar - als we eens iets verder nadenken - hoe zit het dan met de rest van je leven? Naast al die leuke weekenden, mooie kansen, leuke berichtjes en sociale gelegenheden? Waar geven wij zélf het hele jaar door onbewust korting op?
- Geef je korting op je rust, omdat je vindt dat je dóór moet? Of omdat die vriend of vriendin op je zit te wachten?
- geef je korting op je grenzen, omdat je niemand wilt teleurstellen?
- geef je korting op je energie, omdat "even snel" toch moet kunnen?
- of geef je korting op je behoeften, omdat ze jou minder belangrijk lijken dan die van een ander?
Geven wij zelf soms niet ook - zonder dat we het in de gaten hebben - korting op dingen die ons eigenlijk zouden moeten beschermen? De dingen die eigenlijk een basis zouden moeten zijn voor een gezond en gelukkig leven?
Een kleine oefening
Wat zou jij níet kopen, zelfs als het vandaag in de aanbieding was? Stel dat je vandaag iets - dat niet materialistisch is - kon kopen. Iets met 80 procent korting. Of stel dat je iets kon kiezen en er juist geld "bij" kreeg. Wát zou jij absoluut niet willen aanschaffen?
- Extra verplichtingen?
- een overvolle agenda?
- nog een verwachting waar je aan moet voldoen?
- een vriendschap die energie kost?
- de druk om altijd beschikbaar te zijn?
Door dit eerlijk te beantwoorden, zie je vaak ineens helder wat je eigenlijk al te lang meesjouwt. En soms is dát het enige wat je nodig hebt om een iets-liever leven te creëren. Een leven waarin FOMO iets minder voorkomt en balans juist wat meer naar voren mag komen.
Van en voor jezelf
Het is helemaal niet verkeerd om iets te kopen tijdens Black Friday, want een goede deal is gewoon fijn. Bovendien zitten er vast mooie voordelen aan deze weken.
En heel misschien heb je dit jaar niets nodig van Black Friday, maar wél van jezelf.
Gun je dit jaar ook iets anders: dat je voelt dat je niet hoeft mee te doen aan de mentale kortingsrace. Niet in winkels, niet online én ook niet in je eigen hoofd. Gun jezelf dat je ruimte mag maken voor rust, voor mildheid, voor wat jij écht nodig hebt. Omdat je het waard bent, zonder korting.
En misschien is dat wel het mooiste cadeau dat je jezelf deze november en december kunt geven: "lekker" even je mentale batterij opladen. Gewoon omdat het "kan" in plaats van dat het "moet".
Chronisch Geluk
Evelien schrijft onder het motto "Zoektocht naar Chronisch Geluk", over thema's die haar raken én waarmee zij in haar praktijk te maken krijgt. Zoals acceptatie, rouw, psychologie, geluk en gezondheid.
Zij werkt met mensen met langdurige gezondheidsklachten en beperkingen, vanuit haar overtuiging dat geluk niet alleen mogelijk is. Maar ook dat je daarin meer in handen hebt dan je soms denkt.
Nieuwsgierig naar meer? Bekijk de webpagina www.chronischgeluk.com, voor meer informatie, nieuwe inzichten, tips en herkenning.
