LIMBURG – Op vrijdag 15 november vond in het Gouvernement aan de Maas in Maastricht de vernissage plaats van de expositie Silent Scream. Het confronterende en indrukwekkende fotokunstproject van
multimediakunstenares en fotografe Henriëtte van Gasteren over een bijzonder complex thema.
Met maar liefst vijfenzestig aangrijpende portretten over seksueel misbruik
en grensoverschrijdend geweld wil zij niet alleen het taboe doorbreken én
bespreekbaar maken. Maar bovendien die o zo noodzakelijke dialoog tot stand
brengen.
Expliciet in woord én beeld: kunst moet schuren
‘Ik ben iemand van de dialoog. Daarom besloot ik - vanuit mijn beroep als
kunstenaar - een poging te doen om zo het gesprek over seksueel misbruik op gang
te brengen. Om te laten zien dat het iedereen kan overkomen. Dat het overal kan
gebeuren. Heftig? Ja, inderdaad heftig. Maar hoe kun je anders iemand duidelijk
maken wat seksueel misbruik met een ander doet? Het is haast onvermijdelijk om
dan zo expliciet mogelijk in woord én beeld te zijn. Want iedereen is geneigd
weg te kijken. Wat je niet ziet, bestaat immers niet. Dan hoef je niet bang te
zijn dat het jezelf of je geliefden overkomt. Hoe iedereen reageert op de foto’s
is heel verschillend. En dat is prima. Kunst moet namelijk schuren. Kunst moet
iets losmaken', spreekt Henriëtte de vele bezoekers en belangstellenden toe.
Taboe
'Het is mijn bedoeling door kunst het taboe te doorbreken, dat
rust op zowel seksueel misbruik als hierover praten. Dus praat erover. Verwerk het door juist over
het bijna onzegbare te praten. Leer van elkaar én luister naar elkaar. Geef je
zelf - als slachtoffer - niet de schuld en schaam je niet. Dat is moeilijk! Zelfs ik blijf mij schamen als ik naar mijn eigen foto’s kijk. In het boek en hier aan de muur. Dat hoeft niet.’
Ontwrichtend en confronterend
De foto’s zelf zijn meestal gemaakt op de plaats waar het seksueel misbruik
plaatsvond. Op het eerste oog zijn ze gewoon prachtig om te zien. Totdat je op
de details let. Dan komt het behoorlijk bij je binnen. Zeker als je ziet welke
emoties zulke afbeelding oproept bij de direct betrokkenen. Een momentopname
van een ingrijpende ervaring, die een heel leven compleet ontwricht.
De foto’s vertalen hun onuitgesproken woorden in beelden. Ze vertellen op een confronterende, en toch ook mooie,
integere manier over de machteloosheid, de pijn, het verdriet, de schaamte, het
schuldgevoel, de littekens en de eenzaamheid van de betrokkenen. En de moed en
kracht in hun ongelooflijke kwetsbaarheid.
Waarom?
‘Door één gebeurtenis
staat mijn hele leven op z’n kop', vertelt Krissi. 'Het ergste vind ik nog dat het lijkt alsof
iedereen naar mij kijkt. Alsof ik een uit een nestje gevallen vogeltje ben, te
fragiel en te klein om vast te pakken. Eigenlijk wil ík mij niet zo voelen! Ik wil
dat iedereen weer normaal doet. Maar het lijkt alsof het niet uitmaakt wat ik
wil! Kijkt niemand dan naar wat ík wil? Wat ík nodig heb? Ik weet het zelf niet
eens. Iedereen stelt mij zoveel vragen. Je
bent toch zelf meegegaan? Hoezo heb je niet harder gevochten? Het helpt niet als
mensen mij er constant op wijzen wat ik wel had moeten doen. Of dat ik anders
had moeten reageren. Sommigen proberen het wel echt te begrijpen. Ze maken
allerlei opmerkingen, soms verbaasd, soms verwijtend. Ze zien echter niet, dat
ze mij daarmee kwetsen en aan mijzelf laten twijfelen. Zelf vraag ik me dat ook af. Waarom?'
Niemand heeft het over... daarna
'Niemand heeft het over... daarna. Ik voel me niet meer vertrouwd in mijn
eigen lichaam en daar handel ik naar. Veel drinken, veel uitgaan, niet meer
nadenken over de toekomst. Het maakt mij allemaal niets meer uit. Het boeit me
niet meer. Niemand heeft het over... daarna. Als je kapot gaat vanbinnen en
eigenlijk alleen nog wilt gillen of huilen. Of juist… helemaal niets’, beëindigd Krissi geëmotioneerd haar verhaal.
Reizende expositie
De grote expositie is vanaf vandaag
18
november tot en met dinsdag
24 december 2024 te bezichtigen in het provinciehuis in
Maastricht. Daarna gaat de tentoonstelling door heel Nederland reizen. Naast de
reizende expositie, is het gelijknamige boek verschenen. Bovendien is nu het nummer
Silent Scream te beluisteren via diverse kanalen, zoals YouTube en Spotify.
Meer informatie
Wil je het boek bestellen? Of wil je
Silent Scream financieel
ondersteunen of de reizende expositie tentoonstellen? Of heb je meer informatie
nodig? Bezoek dan
www.silentscream.nl of stuur een
e-mail naar
[email protected].
Bron foto's:
Foto's kunstprojet Silent Scream © HJIM van Gasteren
Foto's en tekst reportage: © M. van Leipsig